Łódź, dnia 10.01.2022

Gmina Wyznaniowa Żydowska w Łodzi

ul. Pomorska 18

91-416 Łódź

 Łódzki Wojewódzki Konserwator Zabytków

ul. Piotrkowska 99

90-425 Łódź

Oświadczenie Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi

7 stycznia bieżącego roku Gmina Wyznaniowa Żydowska skierowała do Łódzkiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków pismo, w związku z odkopaniem w trakcie prac budowlanych fundamentów Wielkiej Synagogi, która znajdowała się przy zbiegu ulicy Zielonej i alei Kościuszki. List Gminy utrzymany był w niewłaściwym tonie. Wynikało to z naszego emocjonalnego podejścia do sprawy. Wycofujemy się więc zdecydowanie z tonu tego listu.

Spójrzmy na fakty: działka, na której znajdują się odsłonięte fundamenty synagogi, została przed 20 laty sprzedana przez Gminę Wyznaniową Żydowską prywatnemu inwestorowi. Nie należy więc od dawna do łódzkiej społeczności żydowskiej. O tym, że pod wierzchnią warstwą ziemi kryją się fundamenty, wiedziano powszechnie w Łodzi od chwili zburzenia synagogi w czasie niemieckiej okupacji. Gmina miała więc – przed sprzedażą tego terenu – zarówno podstawy prawne jak i wystarczający czas, żeby zabezpieczyć pozostałości po synagodze. Jednak sama z tej możliwości nie skorzystała wówczas, gdy mogła się tym zająć. Pamiętajmy też, że fundamenty synagogi nie mają z punktu widzenia prawa religijnego żadnego znaczenia sakralnego. Wielka Synagoga, perła łódzkiej architektury końca XIX wieku została zniszczona przez okupantów niemieckich nie w wyniku działań wojennych, ale wyłącznie na skutek decyzji państwa niemieckiego. To ono jest moralnie i materialnie odpowiedzialne za swoje oczywiste barbarzyństwo. Logiczne i sprawiedliwe byłoby więc zwrócenie Łodzi tego obiektu przez państwo niemieckie.

Tego czego – jako członkowie społeczności żydowskiej i łodzianie – oczekujemy od władz miasta, jest:

1. Zbadanie, czy istnieje jakakolwiek możliwość zachowania fundamentów synagogi lub ich części, jako materialnego znaku obecności Żydów w tkance miasta oraz świadectwa wielokulturowości.
2.  Traktowanie Gminy Wyznaniowej Żydowskiej podmiotowo – jako instytucji, która w pierwszej kolejności powinna wiedzieć o tym,  co żydowskiego zostało ujawnione w trakcie prac budowlanych na terenie Łodzi.

Do wiadomości:

1. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
2. Wojewoda Łódzki
3. Prezydent Miasta Łodzi
4. Komendant Wojewódzki Policji

Przewodniczący                                        Rabin GWŻwŁ                                  Wiceprzewodniczący

Józef Weininger                                       Dawid Szychowski                            Tomasz Rosłoński